ویژگی های مخاطبین در اکو سیستم سخنرانی

فرض کنید حدود دو ساعت است که بر روی صندلی خود نشسته اید و تحرکی ندارید. نه آب نوشیده اید و نه خوراکی ای میل کرده اید. دو ساعت هست که خیره به یک نقطه در حال نگاه کردن هستید. فردی رو به روی شما ایستاده وبدون این که ذره ای حرکت کند  در طول این 2 ساعت مدام صحبت می کند و نکات مختلف را پشت سرهم بیان می کند. نکاتی که بیان می کند اصلا مورد علاقه شما نیست و به کارتان نمی آید. لحظه ای را جهت استراحت در اختیار شما قرار نمی دهد. شما کلافه شده اید،فکر می کنید که دیگر تحمل گوش دادن به صحبت های او را ندارید و مغزتان جوش آورده است. دوست دارید کاری انجام دهید که دیگر او صحبت نکند، و سریع تر این محل را ترک کنید.

اکوسیستم سخنرانی

آیا تا به حال به اجزای یک سخنرانی توجه کرده اید؟ یک سخنرانی از 4 میم تشکیل شده است:

1-مخاطبان

2-محتوا

3-محیط

4-من یا همون سخنران

به مجموع این 4 میم اکوسیستم سخنرانی می گویند.

با توجه به اهمیت میم اول یعنی مخاطبان ،ما در این مقاله قصد داریم در ارتباط با مخاطبان سخنرانی مطالبی را بیان نماییم.

چرا توجه به ویژگی های مخاطبین مهم است؟

علت انجام این کار این است که ما به عنوان یک سخنران قرار است که برای مخاطبین سخنرانی خود را انجام دهیم. مخاطبین ما انسان هستند و از آنجایی که انسان ها ویژگی های خاص خود را دارند پس باید با شناخت ویژگی های که مربوط به انسان ها می شود. سخنرانی خود را برای آنها شیرین تر و جذاب تر نماییم. ممکن است در صورتی که اگر متناسب با ویژگی های که در ادامه ذکر می شود سخنرانی خود را پیش نبریم،مخاطب به هر طریقی که شده اجازه ادامه سخنرانی را برای ما مشکل بسازد. مثلا سوالات بی مورد و نا به جا بپرسد.  یا شروع به مخالفت کردن های پی در پی نماید.

در حالت کلی ما باید جهت جذب مخاطبان به سخنرانی خود، چهار ویژگی اساسی در ارتباط با آنها را شناخته و و طبق همین شناخت مسیر سخنرانی خود را طراحی نماییم. این سه ویژگی به ترتیب عبارتند از:

ویژگی های فیزیکی مخاطب

ویژگی های ذهنی

دانش و نگرش

حال در ادامه  هر کدام از این ویژگی ها را جداگانه بررسی کرده و خواهیم فهمید که چطور می توانیم از این ویژگی ها جهت شناخت مخاطب استفاده نماییم.

ویژگی های فیزیکی مخاطب

همانگونه که ما در ابتدای مقاله با ذکر یک داستان این موضوع را توضیح دادیم. مخاطبین ما فیزیولوژی بدنشان جهت نشستن طراحی نشده است. یعنی در سخنرانی خود علاوه بر استراحت 15 تا 20 دقیقه ای که در نظر گرفته ایم و این استراحت این اجازه را به مخاطب می دهد که برای لحظاتی از روی صندلی بلند شده،به بیرون از سالن رفته و اندکی راه برود و قدم بزند. باید در حین سخنرانی نیز تا جایی که امکان دارد  به طور معمول هر 30 دقیقه یک بار مخاطبین را در همان محلی که روی صندلی خود نشسته اند،بلند کنیم و همراه آنها یک سری حرکات کششی را انجام دهیم. یک کار باعث می شود آن دسته مخاطبینی که تمرکز و توجه خود را از دست داده اند مجددا با تمرکز بیشتری به مطالب گوش نمایند.

مورد دوم این می باشد که مخاطبان جهت بازیابی انرژِی از دست داده خود هر 90 دقیقه یک بار نیاز به تغذیه دارند. به همین دلیل است که در بیشتر سمینارها و همایش ها بعد از گذشت 90 دقیقه از شروع سخنرانی،مدتی برای استراحت در نظر می گیرند و در این زمان با خوارکی های متنوعی مانند: موز،شیرینی،کیک،نسکافه و .. از مخاطبین پذیرایی می نمایند.

و مورد آخر در ارتباط با ویژگی های فیزیکی مخاطب این است که که آنها نمی توانند به مدت طولانی به یک نقطه خیره بمانند. جهت جلوگیری از خستگی چشم مخاطبان که در نهایت منجر به از دست رفتن توجه و تمرکز آنها می شود،سخنران باید مطابق الگوی مشخص و با ایجاد مکث های کوتاه بین ایستادن در یک نقطه و حرکت کردن ،سخنرانی خود را انجام دهد.

ویژگی های ذهنی

در ویژگی های ذهنی سه مورد حائز اهمیت می باشد. ابتدا این که مخاطبین معمولا در هر سخنرانی بین 2 تا 4 نکته یادشان می ماند. این یعنی که سعی نکنید با ذکر نکات متعدد،مخاطبین خود را بمباران اطلاعاتی نمایید. این کار باعث می شود که دقیقا نتیجه معکوسی از سخنرانی شما حاصل گردد. نیت شما این بوده است که نکات جذاب و دسته اول زیادی را برای مخاطبین خود بیان نمایید تا آنها بتوانند نهایت استفاده را از این مطالب ببرند اما از آنجایی که ذهن مخاطبین گنجایش این همه نکته را ندارد،آنها نسبت به مطالب بی تفاوت و کم انگیزه خواهند شد.

مورد بعدی این است که ذهن انسان اطلاعات تصویری را خیلی بهتر و راحتر نسبت به اطلاعات کلامی و متنی می پذیرد. یکی از علت های جذایت گوشی های همراه،تبلت، تلویزیون و سایر وسایل تصویری به همین دلیل می باشد که شما می توانید اطلاعات تصویری بسیار زیادی را با استفاده از آنها بدست آورید. واین برای مغز خوشایندتر است تا به نسبت این که بخواهد همان اطلاعات را از طریق کتاب،روزنامه،رادیو و .. بدست آورد.

پس بنابراین یک سخنران باید حداکثر توان خود را جهت به نمایش گذاشتن اطلاعات به صورت تصویری به کار ببندد. معمول ترین روش جهت انجام این کار ساخت اسلایدو به نمایش گذاشتن آنها توسط سیستم ویدئو پرژکتور محل برگزاری سخنرانی می باشد.

مورد آخر در این قسمت که از سایر موارد گفته شده نیز مهم تر است اینه که مخاطبین در یک سخنرانی فقط به دنبال منافع خودشان هستند. معنی این جمله این است که موضوعی را که به مخاطب و منافع مخاطب ارتباطی ندارد بیان نکنیم. چون احتمالا انجام این کار باعث می شود که اتصال سخنران و مخاطب قطع گردد و مخاطب از این که در حال گوش دادن به مطالبی می باشد که به اور ربطی ندارد ناراضی گردد.

دانش و نگرش

حال به سراغ ویژگی دانش و نگرش می رویم. در ابتدا باید بدانیم تمامی افرادی که به عنوان مخاطب در سخنرانی ما حاضر می شوند. از مطالبی که توسط سخنران ارائه می شود انتظار متفاوتی را دارند. به عنوان مثال شما سمینار فن بیان و سخنرانی را برگزار می کنید و مخاطبینی که با تهیه بلیت به سخنرانی شما می آیند انتظاراتی از این قبیل دارند: در دورهمی های خانوادگی و دوستانه چگونه خوب صحبت کنیم؟،چطور بتوانیم با وجود ترس و استرس از پس ارائه و دفاع پایان نامه خود بربیاییم؟،چطور می تونیم در مذاکرتی که برای فروش انجام میدیم،نرخ موفقیت خود را در عقد قرارداد بالاتر ببریم؟ توجه کردید،در سمینار فن بیان و سخنرانی ممکنه افراد انتظار و توقعاتی مانند فروش بیشتر،دفاع پایان نامه،خوب درخشیدن در جمع های خانوادگی و دوستانه را داشته باشند. در ویژگی دانش و نگرش باید به دو اصل مهم توجه داشته باشیم،ابتدا این که مخاطب ما 1- چقدر از موضوعی که قصد داریم ارائه دهیم می داند؟ 2-چه توقعاتی از شما دارد؟

جهت رسیدن به پاسخ این دو سوال می توانید قبل از  برگزاری و ارائه سخنرانی خود فرم شناخت مخاطبین را تهیه و آماده نموده و برای آنها ارسال نمایید. شما در این فرم به پرسش هایی که از مخاطب خود می پرسید تا حدود خیلی زیادی می توانید متوجه شوید که او در چه سطح دانشی نسبت به مطالب شما قرار دارد و از طرف دیگر از سخنرانی شما چه انتظاراتی را خواهد داشت؟